In Nederland is moederdag in mei, hier in oktober. Overigens een vreemd woord voor in een weeshuis ‘moederdag’. Als je wees bent heb je per definitie geen moeder meer. Hoewel, hier in Kalinovka is dat niet zo. Tot nu toe hebben alle kinderen die ik tot nu toe geïnterviewd heb nog een moeder. En vaak ook nog een vader. Toch zitten ze in een weeshuis. Hoe kan dat? De verklaring is heel eenvoudig: de meeste kinderen die hier wonen zijn uit huis geplaatst. Hun vader en/of moeder kon of wilde niet meer voor hen zorgen. Of ze werden mishandeld. In veel gevallen is drank de oorzaak. Alcoholisme is in Belarus een groot probleem. Men zegt dat het onder andere komt door het trauma dat veel mensen hebben opgelopen door de ramp in Tsjernobyl. Van de een op de andere dag moesten meer dan 160.000 mensen huis en haard verlaten en ergens anders een nieuw bestaan proberen op te bouwen. Daarnaast is er de angst, de angst dat er door de radioactieve straling zich ergens in hun lichaam een kanker aan het ontwikkelen is, ook al heeft tot nu toe elk wetenschappelijk onderzoek uitgewezen dat er geen stijging van het aantal kankergevallen is waargenomen na de ramp – buiten een vorm van schildklierkanker die bijna alleen bij kinderen voorkomt en in 99 % van de gevallen te genezen is.
Ik denk dat het voor de kinderen hier allemaal niet uitmaakt. En ik denk ook dat velen van hen misschien liever echt wees waren geweest. Weten dat je hier zit omdat je ouders je niet meer willen lijkt me het ergste wat er is.
Een paar dagen geleden heb ik gesproken met Nastja (Anastasia), een lief, mooi 15-jarig meisje met een sprankelende lach. Je zult maar zo’n dochter hebben, dacht ik toen ze binnenkwam.
Ze vond het superspannend geïnterviewd te worden en praatte honderduit. Totdat ik haar helemaal aan het eind van ons gesprek vroeg wat het vroegste was wat ze zich kon herinneren van toen ze klein was. Er trok een wolk van verdriet over haar gezicht, haar mondhoek begon te trillen en ze barstte in tranen uit. Het duurde meer dan een kwartier voor ze weer iets kon uitbrengen. Het vroegste wat ze zich herinnerde was dat haar moeder haar troostte nadat ze was gevallen. En ze moest zo huilen omdat ze zich ineens realiseerde dat haar moeder vroeger dus wel van haar had gehouden, iets wat ze helemaal vergeten was.
Ondanks de afwezigheid van moeders wordt moederdag in Kalinovka toch gevierd. Er worden tekeningen gemaakt, de leerkrachten schrijven in hun mooiste handschrift op grote vellen papier dichtregels die over moeders gaan en er is een extraatje bij het eten. Voor 25 kinderen is het helemaal een feestdag: zij gaan met een grote bus naar het circus in Minsk. Van de directeur van het circustheater daar mogen alle kinderen van het weeshuis eens per jaar gratis naar binnen. Maar niet meer dan 25 kinderen per voorstelling. Zo zat er afgelopen zondag toen ik aankwam ook een groep. In tegenstelling tot bij ons in Nederland worden in Belarus circusvoorstellingen niet in een tent gegeven maar in een speciaal theater.
Dat is overal in de voormalige Sovjet-Unie denk ik, vijftien jaar geleden was het in Jekatherinaburg in elk geval ook al zo. Toen ging ik een paar keer per jaar, ik kan me nog herinneren dat een kaartje voor de beste plaatsen 30 dollarcent kostte.
Het Russisch circus is wereldberoemd en het Belarussisch circus in Minsk doet daar niet voor onder. Het is een combinatie van theater en acrobatiek net zoals bij het Cirque du Soleil. De kinderen genoten met volle teugen. Jammer genoeg mocht je binnen geen foto’s maken.
Weer terug thuis downloadde ik de foto’s van mijn camera. Daarbij kwam ik deze foto tegen die ik afgelopen vrijdag had gemaakt tijdens de feestelijke afsluiting van de schoolweek.
Ik had hem stiekem vanaf mijn schoot genomen, expres zonder flits, omdat ik het tafereel niet wilde verstoren. Hij is dan ook niet al te scherp maar daar gaat het ook niet om. Wat mij trof was het gezicht van de vrouw naast het jongetje. Het straalt zoveel warmte uit en ze kijkt met zoveel liefde naar het kind dat ik me kan voorstellen dat veel kinderen hun leerkrachten en begeleidsters hier “mamma” noemen. Moederdag in een weeshuis, het kan dus toch.
ik krijg een warm gevoel bij die foto
ik kan me goed voorstellen dat je het tafereel niet wou verstoren al is het beeld niet scherp maar de liefde straalt eraf.
groetjes henrieke
Met veel plezier gelezen en bekeken
Ciao, Yolande
Leuk die foto’s van de kinderen. Maak er nog maar veel meer!
Beste Jose,
het lezen van deze verhalen sterkt mij om keihard door te gaan met zorgdragen voor geldelijke middelen voor Belarus. Tevens kan ik genieten van je schrijfstijl, je bent als lezer gewoon aanwezig op de plek en deze schrijft een niet echte boekenlezer!! Jose als je terug bent moeten snel eens afspreken, er gaan vele plannen door mijn hoofd om hoe jouw boek voor het goede doel te gaan vermarkten.
Groet
Peter